Wojna to temat, którego nie da się uniknąć w rozmowie z dziećmi. Czują napięcie dorosłych, są świadkami natłoku informacyjnego, rozmów ich bliskich. Do polskich szkół i przedszkoli trafiają kolejni mali uchodźcy, zdezorientowani i niepewni przyszłości. Nikt nie miał szansy przygotować się na nagłe zmiany w życiu społecznym. Tym bardziej zaskoczone mogą być najmłodsze dzieci. Do ich klas i grup przedszkolnych dołączać będą rówieśnicy, którzy musieli w tyle zostawić wszystko. Nie tylko domy, zabawki, przyjaciół, ale i ojców, braci, kuzynów. Czasem całe rodziny. Będą lub już są świadkami ich przeróżnych, często silnych uczuć i reakcji takich jak lęk, strach, smutek, poczucie zagrożenia, powracające złe wspomnienia. Dodajmy do tego barierę językową.
A musimy przecież pamiętać, że ich polscy rówieśnicy mierzą się z własnymi uczuciami. Oni również przeżywają w różnorodny sposób niestabilność aktualnej sytuacji. Również u nich mogą pojawić takie uczucia jak lęk, labilność uczuć, obawa. O ich poczucie bezpieczeństwa w przedszkolu również trzeba zadbać.
Dlatego wprowadzenie nowego dziecka do grupy przedszkolnej poprzedzone jest choćby krótkim przygotowaniem. W grupach odbyły się rozmowy wyjaśniające obecną sytuację.
Przede wszystkim wyjaśniono dzieciom, kim właściwie są uchodźcy. To słowo może być w ich osobistych słownikach dość nowe, kojarzyć się może różnie, zależnie od tego w jakich kontekstach do tej pory je słyszały. A może być tak, że z uwagi na stosunkowo niedawną sytuację na granicy polsko-ukraińskiej, kojarzy im się negatywnie.
Dzieci dowiedziały się, że uchodźcy to osoby, które nie mogą zostać w swoim kraju czy regionie, bo nie są tam bezpieczne. To ludzie, którzy wędrują do innych krajów i szukają dla siebie nowych, spokojnych domów – na jakiś czas lub na zawsze. Obecnie do Polski przyjechało bardzo wiele osób z Ukrainy, w tym naprawdę dużo dzieci. Panie rozmawiały z dziećmi jak możemy im pomóc. Nasze przedszkolaki wraz z rodzicami aktywnie brali udział w zbiórkach darów dla dzieci z Ukrainy. Państwo też rozmawiajcie o tym w domach, spokojnie odpowiadajcie na pytania, dokładnie tle, ile chcą wiedzieć dzieci. Nie więcej. Bo czyż małe dziecko potrzebuje więcej informacji, niż to, że tuż obok Nas, za naszą granicą, rozpoczęła się wojna. Tuż obok nas są ludzie z Ukrainy, którzy potrzebują naszej pomocy. Dzieci z Ukrainy integrują się w grupach przez wspólną zabawę i nie przeszkadzają w tym różne języki. Stosujemy zwroty obrazkowe, filmiki z tłumaczeniem ukraińskim by dzieciom z Ukrainy łatwiej było nas zrozumieć oraz by poczuły się bezpiecznie w naszej grupie.
https://www.youtube.com/watch?v=SULu7GEoYO0&t=65s&ab_channel=AkademiaKrokietaiLamy
Nasze przedszkolaki przekazują symboliczne gesty solidarności z Ukrainą. Dzieci malują ukraińskie flagi, serca, rozmawiają o tym jak możemy wspierać naszych ukraińskich przyjaciół. To sposób radzenia sobie z emocjami i sposób na okazanie empatii, którą może być trudno ująć w słowa. Ważne, abyśmy rozmawiali z dziećmi, a nie unikali tematu bo dzieci i tak zetkną się z nim, nawet jeżeli chcemy je chronić. W naszym przedszkolu postanowiliśmy poruszyć z dziećmi te trudne dla wszystkich tematy, aby je wysłuchać, wytłumaczyć i wspierać. My przypominamy każdego dnia, że każdy z nas jest najważniejszy, szanujemy się, nie pozwalamy na agresję wobec nas, sami też nie chcemy nikogo krzywdzić. Takie same prawa mają wszystkie narody.
Nauczyciele dużo czasu poświęcają na rozmowę z dziećmi z każdej ze stron – polskimi i uchodźczymi, bardzo starają się stworzyć przyjazne warunki nauki i zabawy dla wszystkich. Nie jest to łatwe, wymaga ogromnej kreatywności i cierpliwości, uważności na różne pozornie drobne sytuacje. Życzliwe towarzyszą dzieciom w trudnej sytuacji, są gotowi na pytania i refleksje dzieci, by rozwiewać lęki i obawy.
Poniżej zamieszczamy bajkę terapeutyczna, z która dzieci zostały już zapoznane. Jednak – sadząc po odbiorze przez dzieci – można ją przeczytać jeszcze nie jeden raz…
